Huzursuz bacak sendromu (HBS), genellikle rahatsız edici bir his nedeniyle bacakları veya kolları hareket ettirme isteğine neden olan sık rastlanan bir psikiyatrik/nörolojik bozukluktur. Her ne kadar son yıllarda bilinirliği artsa da hastalığın tanımlanması yeniçağın başlangıcına dayanmaktadır. İlk olarak 1683’de Thomas Willis tarafından tarif edilmiştir.

Uzuvlardaki huzursuzluk hissinin tarifi zordur ancak genelde karıncalanma, ürperme, zonklama, çekilme, elektriklenme, ağrıma, kaşınma şeklinde hissedilir. Bu şikâyetler çoğunlukla bazı dönemlerde artar bazı dönemlerde azalır.

Huzursuzluk hissi gece saatlerinde arttığından, uykuya dalma zorluğu veya uykuyu devam ettirme güçlüğü sıklıkla görülür. Bundan dolayı da bir “Uyku Bozukluğu” olarak kabul edilir.  Ayakları/bacakları hareket ettirmek veya yürümek huzursuzluğu dindirebilir ancak hareket durur durmaz huzursuzluk hissi tekrar başlar. Bunun içindir ki aynı zamanda bir “Hareket Bozukluğu” olarak da kabul görür.

HBS uykunun kalitesini düşürür dolayısıyla ruh hali, odaklanma gücü, iş-okul performansı ve kişisel ilişkiler olumsuz etkilenir.  Bitkinliğe ve gündüz uykululuğuna neden olabilir.  HBS’li birçok kişi, genellikle işlerine odaklanamadıklarını, unutkan olduklarını veya günlük görevleri hakkıyla yerine getiremediklerini söylerler. Tedavi edilmeyen orta ila şiddetli HBS, iş verimliliğinde yaklaşık yüzde 20’lik bir azalmaya yol açabilir, depresyon ve kaygı bozukluklarının şiddetini artırabilir. Ayrıca seyahat etmeyi zorlaştırabilir.

HBS nadir değildir. Ülkemizde yapılan çalışmada görülme sıklığı erkeklerde yüzde 3, kadınlarda yüzde 7 oranlarında saptanmıştır. Genetik geçişe sahip olduğu düşünülmektedir. Örneğin tek yumurta ikizlerinden birinde HBS varsa diğer ikizde olma olasılığı %83 olarak bulunmuştur. Anne veya babada HBS olması, çocuklardaki riski yükseltir.

HBS beynin kendi kimyasal düzensizliklerinden oluşabildiği gibi başka tıbbi durumlara bağlı da gelişebilir. Örneğin böbrek yetmezliği, demir eksikliği, gebelik, bazı psikiyatri ilaçları, bulantı önleyici ilaçlar, alerji ilaçları, alkol / kahve tüketimi, diyabete bağlı sinir harabiyeti gibi durumlarla alakalı olabilir.

Ne Zaman Doktora Görünmeli?

HBS’li bazı kişiler, ciddiye alınmayacaklarından endişe ettikleri için tıbbi yardım istemezler. Ancak HBS tıp hekimlerinin oldukça iyi tanı koyabildiği ve bazı durumlarda tedavisi olabilen bir tıbbi tablodur. Şikâyetleriniz uykunuzu etkileyerek gündüz sersemliğe neden oluyor, anksiyete bozukluğu gibi psikiyatrik hastalıklarınızın şiddetini artırıyor ve günlük performansınızı düşürüyorsa bir psikiyatri uzmanına danışmanız yararlı olabilir.

Uzm.Dr.Ali Barlas KOÇAK

Psikiyatri Uzmanı